Στόχος της έρευνας & πληροφορίες μεθοδολογίας

Η ποσοτική έρευνα «Η Ψηφιακή Ετοιμότητα των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων στην Ελλάδα - 2024» καταγράφει την ψηφιακή ετοιμότητα των επιχειρήσεων που απασχολούν 1 έως 50 εργαζόμενους, σε όλους τους κλάδους της αγοράς (εμπόριο, μεταποίηση, επαγγελματίες-επιστήμονες, τουρισμός-εστίαση, υπηρεσίες, κατασκευαστικές-οικοδομικές εταιρείες κλπ.).  

Η έρευνα αναλύει την χρήση και αξιοποίηση των ψηφιακών συστημάτων και υποδομών από τις ελληνικές Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (ΜμΕ), τον Δείκτη Ψηφιακής Ετοιμότητας, τις επιχειρηματικές προκλήσεις και τα οφέλη των ψηφιακών τεχνολογιών.

H έρευνα που ανέλαβε το Εργαστήριο Ηλεκτρονικού Εμπορίου (ELTRUN) του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών σε συνεργασία με την COSMOTE, διεξήχθη με τη μέθοδο των τηλεφωνικών συνεντεύξεων τον Απρίλιο και τον Μάιο του 2024, ενώ αντίστοιχες έρευνες είχαν πραγματοποιηθεί το 2022 και το 2020. Στην φετινή έρευνα πραγματοποιήθηκαν συνολικά συνεντεύξεις με 400 μικρομεσαίες επιχειρήσεις πανελλαδικά.

Η χρήση ψηφιακών συστημάτων και υποδομών από τις ελληνικές ΜμΕ

Στον τομέα της ψηφιακής παρουσίας και επικοινωνίας, η αξιοποίηση των ιστοσελίδων παραμένει σε υψηλά επίπεδα, σημειώνοντας οριακή μείωση της τάξης του 8% σε σχέση με το 2022, ενώ σταθερά υψηλό παραμένει το ποσοστό των ελληνικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων που δημιούργησε την ιστοσελίδα του με τη βοήθεια εξειδικευμένης εταιρείας. Σταθερή -2 στις 3 επιχειρήσεις- παραμένει και η επικοινωνία μέσω τηλεφωνικών κέντρων, με τις επιχειρήσεις που τα χρησιμοποιούν να έχουν στραφεί σε λύσεις cloud, αυξημένες κατά 70% σε σχέση με το 2022. Μειωμένη κατά 31% εμφανίζεται η χρήση εργαλείων τηλεδιάσκεψης, ως αποτέλεσμα της επιστροφής των εργαζομένων  στα γραφεία μετά την περίοδο του Covid 19.  Αυξημένη, ωστόσο, κατά 29% είναι η χρήση εναλλακτικών μορφών επικοινωνίας με τους πελάτες, με το viber να βρίσκεται πρώτο στην προτίμηση των εταιρειών.

Στον τομέα των ψηφιακών συναλλαγών και προώθησης, αμετάβλητο παραμένει το ποσοστό των ΜμΕ που διαθέτουν e-shop (1 στις 4). Ωστόσο, αυξημένες κατά 37,5% από το 2022 είναι οι επιχειρήσεις που πραγματοποιούν πάνω από το 10% των πωλήσεων τους ηλεκτρονικά σε ποσοστό 55%., γενονός που υποδεικνύει την αύξηση της χρήσης και της εξοικείωσης με τα  e-shops από τις ΜμΕ. Αυξητικές τάσεις σημειώνονται συγκριτικά με το 2022, στη χρήση digital campaigns και Social Media ως μέσων προώθησης, αύξηση 27% και 20% αντίστοιχα.

Το 2024, καταγράφηκε άνοδος (59% από 55% το 2022) στην αξιοποίηση διοικητικών συστημάτων διαχείρισης πόρων (ERP) ή διαχείρισης σχέσεων με πελάτες (CRM), με σημαντική αύξηση στη χρήση ERP και CRM λύσεων βασισμένων στο Cloud ( +58% και +86% αντίστοιχα).

 Παράλληλα, ελαφρώς αυξημένη παρατηρείται η χρήση τεχνολογιών ΙοΤ (12% από 4% το 2022) και σημαντικά αυξημένη η χρήση τεχνικών Data Analytics (43% από 25% το 2022). Ωστόσο, παρά την αύξηση της χρήσης, η αξιοποίησή των προχωρημένων αυτών ψηφιακών τεχνολογιών παραμένει περιορισμένη, καθώς 1 στις 10 χρησιμοποιεί IοT κυρίως για απλές εφαρμογές, ενώ πάνω από τις μισές ΜμΕ που χρησιμοποιούν Data Analytics δηλώνουν πως δεν αξιοποιούν τα δεδομένα για να κατανοήσουν καλύτερα τους πελάτες τους και να λάβουν καλύτερες αποφάσεις για την επιχείρησή τους. Περιορισμένη είναι προς το παρόν και η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης από 1 στις 8 ΜμΕ με 8 στις 10, ωστόσο, να δηλώνουν πρόθυμες να χρησιμοποιήσουν στο μέλλον εργαλεία Generative AI.

Σταθερό παραμένει το ενδιαφέρον για τις ψηφιακές υποδομές, με τις ΜμΕ να συνεχίζουν να θεωρούν τη ψηφιακή ασφάλεια ως ένα θέμα μείζονος σημασίας, με 8 στις 10 ΜμΕ να χρησιμοποιούν ήδη κάποια λύση, με την συντριπτική πλειοψηφία ωστόσο (96%) να περιορίζεται σε βασικές λύσεις ψηφιακής ασφάλειας όπως antivirus. Επίσης, 2 στις 3 επιχειρήσεις χρησιμοποιούν servers, με σημαντική αύξηση 58% στη χρήση servers βασισμένων στο Cloud.

Αναλυτικά, τα ποσοστά χρήσης ψηφιακών εργαλείων στην Ελλάδα, σήμερα, διαμορφώνονται ως εξής:

• Ψηφιακή παρουσία και επικοινωνία: websites 72%, τηλεφωνικό κέντρο 63%, τηλεδιάσκεψη 43%
• Ψηφιακές συναλλαγές και προώθηση: ηλεκτρονικό κατάστημα 24%, ψηφιακές καμπάνιες 61%, μέσα κοινωνικής δικτύωσης 71%
• Διοικητικά συστήματα διαχείρισης πόρων: ERP 48%, CRM 44%, IoT συστήματα 12%, Data Analytics 43%, ΑΙ 13%
• Ψηφιακές υποδομές: ψηφιακή ασφάλεια 77%, servers 61%, χρήση cloud υπηρεσιών (servers, CRM, ERP, τηλεφωνικά κέντρα)  31%

H τάση που καταγράφηκε σε σχέση με την έρευνα του 2022:

Αύξηση:

• Digital καμπάνιες: από 48%, η χρήση ανήλθε σε 61% (αύξηση 27%)
• Μέσα κοινωνικής δικτύωσης (SoMe): από 59% η χρήση ανήλθε σε71% (αύξηση 20%)
• ERP: 48% από 42% (αύξηση 14%)
• CRM: 44% από 37% (αύξηση 18%)
• IoT: 12% από 4% (αύξηση 200%)
• Data Analytics: από 25% το 2022, η χρήση ανήλθε σε 43% (αύξηση 72%)
• Cloud: από 23%, η χρήση αυξήθηκε σε 31% (αύξηση 34%)

Οι αυξητικές τάσεις σχετίζονται με την μεγαλύτερη ζήτηση των υπηρεσιών-συστημάτων στην καθημερινότητα των ΜμΕ, στις επιλέξιμες κατηγορίες ψηφιακών προϊόντων-υπηρεσιών του σχετικού προγράμματος ΕΣΠΑ, στις προωθητικές ενέργειες των τεχνολογικών προμηθευτών και στην υποχρεωτικότητα ψηφιακών συναλλαγών (π.χ. myDATA) από την κυβέρνηση.

Μείωση:

• Ιστοσελίδες (websites): από 78%  η χρήση μειώθηκε οριακά σε 72% (μείωση 8%)
• Εργαλεία τηλεδιάσκεψης: από 62%  η χρήση μειώθηκε σε 43% (μείωση 44%)
• Ψηφιακή ασφάλεια: από 86%  η χρήση ανήλθε σε 77% (μείωση 11%)
• Servers: από 63% η χρήση μειώθηκε οριακά σε 61% (μείωση 3%)

Χωρίς μεταβολή:

• Τηλεφωνικά κέντρα: παρέμεινε στο 63%
• Ηλεκτρονικά καταστήματα (e-shops): 24% σταθερό σε σχέση με το 2022

Μείωση υπήρξε στα εργαλεία τηλεδιάσκεψης εξαιτίας της φθίνουσας πορείας των επιδράσεων της πανδημίας, ενώ η μείωση στους servers συνδέεται με τη μεγάλη αύξηση στην αξιοποίηση υποδομών Cloud.

Τέλος,  η μείωση που παρατηρήθηκε στις ιστοσελίδες και την ψηφιακή ασφάλεια είναι οριακή και εξηγείται  λόγω των ήδη υψηλών ποσοστών που καταγράφηκαν στο δείγμα

Τα θέματα προς επίλυση

Σύμφωνα με τις ελληνικές ΜμΕ, τα κύρια εμπόδια στην αξιοποίηση και χρήση των ψηφιακών τεχνολογιών είναι η έλλειψη χρηματοοικονομικών πόρων (44%), η ελλιπής υποστήριξη από τους προμηθευτές τεχνολογίας (36%), η έλλειψη ενημέρωσης (34%), και η ελλιπής εκπαίδευση του προσωπικού (27%). Αναφορικά με τις ψηφιακές δεξιότητες, ενώ το 50% των ΜμΕ δηλώνουν ότι οι υπάλληλοι και ιδιοκτήτες δεν διαθέτουν τις απαραίτητες γνώσεις για τη σωστή αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών, μόνο το 30% δηλώνουν ότι παρακολουθούν σχετικά εκπαιδευτικά προγράμματα.

Παρά τη σημαντική αύξηση του δείκτη ψηφιακής ετοιμότητας από το 2020 σε 2022 και 2024, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αξιοποιούν κατά μέσο όρο μόνο το 50% των διαθέσιμων ψηφιακών συστημάτων και τεχνολογιών. Άρα, ενώ υπάρχει πρόοδος, υπάρχει ακόμη περιθώριο για περαιτέρω ενίσχυση της ψηφιακής υιοθέτησης.